W dobie powszechnego użycia pestycydów i herbicydów, które są szkodliwe dla zdrowia, a które wykorzystuje się w rolnictwie konwecjonalnym, warto przyjżeć się w jaki sposób ze szkodnikami i chwastami radzą sobie rolnicy w uprawach ekologicznych.
Rolnictwo ekologiczne jest ściśle związane z glebą. Od stanu gleby zależy nie tylko zdrowie roślin, ale również zwierząt i ludzi. W glebie zamieszkują miliardy mikro- (bakterie, nicienie) i makroorganizmów (dżdżownice), które uczestniczą w skomplikowanych procesach biologicznych, biochemicznych i fizykochemicznych, dzięki którym następuje rozkład materii organicznej, dzięki czemu rośliny otrzymują pożywnienie. Tylko dzięki organizmom glebowym rośliny otrzymują składniki pokarmowe w odpowiedniej formie, ilości i proporcjach. Rolnik ekologiczny dzięki stosowaniu płodozmianu, nawozów organicznych i roślin motylkowych (wraz z bakteriami brodawkowymi wiążą azot atmosferyczny), wpływa na poprawę gleby, jej zdolności utrzymywania wody i karmi pożyteczną florę i faunę glebową. Tylko gleba tętniąca życiem o dobrej strukturze zapewnia zdrowe rośliny, potrafiące bronić się przed chorobami i insektami, a także lepiej konkurującymi z chwastami.
Na przykład, nie tak dawno temu Szwedzcy naukowcy donieśli, że owady znczenie częściej zapylają truskawki ekologiczne niż konwencjonalne, na co prawdopodobnie ma wpływ właśnie struktura gleby oraz bogactwo flory i fauny w uprawach ekologicznych.
Odpowiednie odżywienie roślin i rozsądne gospodarowanie stanowi podstawową strategię w walce ze szkodnikami i ochronę przed chorobami. Dzięki płodozmianowi, stosowaniu roślin ochronnych, uprawie mechanicznej, odchwaszczaniu płomieniowemu i pieleniu ręcznemu udaje się rolnikom ekologicznym kontrolować chwasty. Z kolei szkodniki są unieszkodliwiane przez organizmy glebowe, np. dostarczane wraz z kompostem drapieżne nicienie, rośliny pułapki – np. cykoria, kukurydza, żyto, cebula odstraszają mątwika ziemniaczanego i buraczanego, owady pożyteczne jak np. biedronki i ptaki. Zatem głównym celem rolników ekologicznych jest ochrona wrogów naturalnych szkodników, dzięki zapewnienie im dogodnych warunków życia (np.: ochrona gniazd, zadrzewień, miedz itd.). Jeśli jednak zdarzy się, że populacja szkodnika wymknie się spod kontroli, na raturnek rolnik ekologiczny ma naturalne środki ochrony roślin, np. olejki roślinne.
